Koniczyna czerwona Trifolium pratense– pospolita roślinka o wszechstronnym działaniu leczniczym m.in. przeciwzapalnym.
Jest niewielką rośliną z rodziny motylkowatych, którą spotkamy na suchych terenach. Rośnie pospolicie na suchych trawnikach, boiskach sportowych, piaszczystych nieużytkach, przydrożach, miedzach, łąkach.
Koniczyna czerwona jest symbolem szczęścia. Jest rośliną wieloletnią. Jej fioletowo różowe kwiaty kwitną od czerwca do września. Łacińska nazwa trifolium oznacza roślinę o trzech liściach. Czterolistna koniczyna jest jest mutacją występującą u 1 na 100.000 roślin tego gatunku.
Surowcem leczniczym jest świeże lub suszone ziele zbierane wraz z kwiatostanem w okresie kwitnienia. Suszymy rozkładając cienką warstwą w temperaturze pokojowej w zaciemnionym miejscu. Posiada podobne właściwości do koniczyny polnej, łąkowej.
Wyrasta do 40 cm, ma kosmato owłosioną, rozgałęzioną łodygę z trzylistkowymi, lancetowatymi, ząbkowanymi liśćmi. Poznamy ją po mięciutkich, puszysto owłosionych kotkowatych kwiatostanach w kształcie walca. Przypominają wierzbowe bazie, stąd ludowe nazwy kotki, kądziołki Matki Boskiej, szare koćki, kocie nerki, kończywiec. Kończywiec jest rośliną jednoroczną, czasami dwuletnią. Kwitnie od maja do września. Na początku kwitnienia kwiatostany mają jasny szarobiały kolor, który z czasem zmienia barwę na różową lub czerwoną by we wrześniu przybrać ciemny brązowy odcień.
W medycynie ludowej koniczyna czerwona stosowano jako:
– środek moczopędny w schorzeniach nerek i zapaleniu pęcherza
– hamujący nadmierne krwawienia miesiączkowe
– uszczelniający i wzmacniający naczynia krwionośne
– wykrztuśny w zapaleniu oskrzeli, astmie
– odtruwający, przeciwobrzękowy, mlekopędny i uspokajający
– zewnętrznie w problemach skórnych jak trądzik czy łuszczyca
Koniczyna czerwona – zioło dla kobiet:
– zmniejsza objawy napięcia przedmiesiączkowego,
– reguluje miesiączki,
– znosi objawy menopauzy,
– leczy trądzik androgenny u kobiet
– w farmacji wykorzystuje się koniczynę jest do mieszanek odtruwających i regulujących hormony u kobiet
Ponadto koniczyna czerwona ma działanie:
– Przeciwzapalne, moczopędne i przeciwskurczowe
– wykrztuśnie, łagodzące zapalenie oskrzeli
– uspokajające i tonizujące
– koniczyna pobudza wątrobę i pęcherzyk żółciowy (co wpływa pozytywnie na trawienie),
– herbatka z kwiatów koniczyny zaostrza apetyt i łagodzi zaparcia
Koniczyna czerwona na objawy menopauzy
Roślina jest bogata w witaminy, aminokwasy i łatwo przyswajalne dla człowieka minerały i białko. Jednak ze względu na obecność fitoestrogenów o najsilniejszych właściwościach estrogenopodobnych jest nieoceniona w łagodzeniu objawów menopauzy . Są to izoflawonoidy: genisteina, daidzeina, formononetyny i biochaniny.
Związki bez prowadzenia do rozrostu tkanki macicznej (śluzówki macicy) zdolne są:
– powstrzymywać uderzenia gorąca, nadmierną potliwość i zaburzenia snu u kobiet w czasie menopauzy
– łagodzą nadmierną nerwowość i depresję,
– likwidują zawroty głowy, problemy z koncentracją,
– pomagają przy bólach stawów, głowy, zaburzeniach rytmu serca
– łagodzą suchość pochwy, ból przy stosunku, spadek libido
Wyciągi z koniczyny czerwonej mają przewagę nad preparatami sojowymi. Nie wykazują działania alergizującego i skutków ubocznych.
Są dowody , że koniczyna czerwona ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Izoflawony mają zdolność uelastyczniania, wzmacniania i udrażniania naczyń krwionośnych. Substancje te zapobiegają skutecznie zakrzepicy.
Herbatka na objawy menopauzy
3 łyżeczki suszonych kwiatów zaparzać pod przykryciem w szklance wrzątku 20 minut.
Pić trzy szklanki dziennie. Panie, które stosują twierdzą że jest skuteczniejsza niż HTZ.
Mieszanka na upławy
3 łyżeczki mieszanki suszonych kwiatów koniczyny i pokrzywy w równych proporcjach zaparzać w szklance wrzątku 30 minut.
Do bogatszej wersji mieszanki można użyć po 1 łyżce koniczyny, pokrzywy, kaliny (kora, kwiat lub liść) i po 2 łyżki nagietka i czarnej malwy.
2 łyżki mieszanki zalać szklanką wrzątku i zaparzać 30 minut pod przykryciem.Pić 3 szklanki dziennie.
Wodne wyciągi z koniczyny działają także korzystnie na skórę. Podnoszą elastyczność i wilgotność skóry, ujędrniają skórę i rozjaśniają optycznie cerę. Hamują nadmierny łojotok i rogowacenie skóry.
Syrop na kaszel
4 szklanki kwiatów koniczyny
3 szklanki cukru
1 cytryna
2,5 szklanki wody
Kwiaty oczyścić z zanieczyszczeń i insektów, nie myć. Wrzucić do garnka, zalać wrzątkiem. Gotować 2 minuty, dodać pokrojoną cytrynę, odstawić pod przykryciem na 24 godziny. Przecedzić, dodać cukier, gotować na wolnym ogniu aż zgęstnieje. Przelać do słoiczków, przechowywać w lodówce. Przy kaszlu, przeziębieniu, bólu gardła dodawać do herbaty 2-3 łyżeczki syropu.