Witania ospała (łac. Withania somnifera), Indyjski żeń-szeń, powszechnie zwana Ashwagandha -stosowana jest od stuleci w medycynie ajurwedyjskiej. Roślinę ceniono przede wszystkim ze względu na jej pozytywne działanie w walce ze schorzeniami jak m.in.: artretyzm, gruźlica, zapalenie oskrzeli, bielactwo, a także jako środek stosowany w przypadku problemów ze snem, zaburzeń cyklu miesiączkowego czy przewlekłej czkawki.

Niezwykłe działanie ashwagandhy wynika z obecności unikalnych związków w roślinie. Zielona część ashwagandhy zawiera witanolidy, wykazujące silne działanie antybakteryjne i antynowotorowe. W korzeniu ashwagandhy znajdziemy glikowitanolidy, które mają działanie adaptogenne (tj. wzmagające proces budowy odporności organizmu) oraz witanozydy, których działanie nie jest jeszcze do końca zbadane.
Ashwagandha przede wszystkim ceniona jest ze względu na pozytywny wpływ na siły witalne, czyli ogólną kondycję ciała i umysłu. Spożywanie ashwagandhy polecane jest osobom, które chcą wzmocnić swoją kondycję fizyczną, a także tym z nas, których życie wymaga wytężonej pracy umysłowej, wysokiego poziomu koncentracji oraz dużej odporności psychicznej. Ashwagandha wykazuje działanie antystresowe oraz pobudzające receptory mózgowe, co związane jest z obecnością w korzeniu rośliny licznych glikowitanolidów.
Typowy adaptogen
Adaptogen to lek ziołowy wspomagający odporność organizmu na stres, stosowany w stanach wyczerpania, niepokoju itp. Pojęcie to zostało wprowadzone przez rosyjskiego naukowca dr Mikołaja Lazarewa. I właśnie takim typowym adaptogenem jest Ashwagandha. W zielu i korzeniu rośliny znajdują się witanolidy o właściwościach przeciwbakteryjnych i przeciwnowotworowych. Dodatkowo w korzeniu można znaleźć glikowitanolidy, które wspomagają odporność organizmu. Niedawno odkrytymi związkami w korzeniu są witanozydy – ich działanie nie jest jeszcze w pełni poznane. To co jednak wiadomo to fakt, że Ashwagandha wpływa korzystnie na gospodarkę energetyczną organizmu. Dzięki właściwościom przeciwutleniającym chroni tanki przed stresem oksydacyjnym i wymiata wolne rodniki. Wspiera budowanie tkanki mięśniowej. Wspomaga w utrzymaniu dobrego samopoczucia oraz równowagi emocjonalnej, a także jest przydatna w stanach obniżonej koncentracji, wyczerpania, zmęczenia i napięcia nerwowego. Dodatkowym atutem jest wspomaganie pamięci, również u osób starszych.

Z opinii naukowców wynika, że ashwagandha ma także działanie przeciwdepresyjne, a efekty podawania preparatów opartych na ashwagandzie są podobne jak w przypadku leków opartych o imipraminę. Ashwagandha polecana jest także osobom zmagającym się z innymi problemami psychicznymi jak obniżenie nastroju, przygnębienie, ale także choroby jak schizofrenia czy choroba afektywna dwubiegunowa, stany lękowe oraz nerwica.
Ashwagandha badana jest także pod kątem walki z nowotworami. Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami, witanolidy obecne w zielonej części rośliny, mogą wykazywać działanie hamujące wzrost niektórych nowotworów: raka piersi, płuc, trzustki oraz jelita grubego. Ponadto, ashwagandha jest skutecznym środkiem wspomagającym pacjentów w trakcie chemioterapii.
Zawarte w ashwagandzie substancje hamują postęp neutropenii (zbyt mała ilość białych krwinek). Pacjenci będący w trakcie chemioterapii i przyjmujący jednocześnie preparaty zawierające ashwagandhę twierdzą, że poprawiło się ich samopoczucie, a także są mniej zmęczeni.

Witania ospała polecana jest osobom narażonym na działanie metali ciężkich. Działanie ashwagandhy chroni wątrobę przed szkodliwym wpływem toksycznych związków, zapewniając jej barierę ochronną. Preparaty zawierające ashwagandhę są skuteczne w terapii zwyrodnienia stawów oraz obniżają poziom cukru we krwi.

Poleca się stosowanie ashwagandhy profilaktycznie, jako sposób na poprawę odporności organizmu. Picie herbat zawierających ashwagandhy wzmaga aktywność tzw. komórek NK (ang. Natural Killers – naturalni zabójcy), czyli komórek, które odpowiadają za niszczenie szkodliwych wirusów i bakterii przez nasz organizm. Warto spożywać herbatkę zawierającą ashwagandhę zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy jesteśmy szczególnie narażeni na przeziębienie i grypę.

Przeciwskazania
Ze względu na skutki uboczne, Ashwagandha będzie miała kilka znaczących przeciwskazań. Nie zaleca się stosowania jej u dzieci, kobiet w ciąży i karmiących piersią. Powinny z niej zrezygnować także osoby, które przyjmują leki przeciwpadaczkowe, a także środki znieczulające. W okresie stosowania nie należy spożywać alkoholu oraz stosować leków nasennych, uspokajających czy przeciwlękowych.
Trzeba jednak pamiętać, że gwarancją skuteczności jest odpowiednia jakość surowca, systematyczność stosowania i właściwe dawkowanie.