Zielarstwo

Gytie – to peloidy mineralno-organiczne określane także jako szlam torfowiasty, występujące dość często na obszarze Polski, w różnych rejonach.

Typowe gytiowiska powstały w okresie lodowcowym. Cofający się lądolód, zawierający masy iłu, żłobił ląd i nanosił do powstałych wyżłobień zwały lodu, które topniejąc utworzyły zbiorniki wodne. Na dnie tych zbiorników, w zgromadzonym tam ile, wraz z ociepleniem klimatu rozwijał się plankton i różnorodna roślinność. Po wyschnięciu zbiorników pozostawały różnego typu „gytiowiska”. Na niektórych z nich tworzyły się następnie złoża torfu.

Głównymi składnikami różnego typu gytii są:

– detryt, czyli masa organiczna, ciemnej barwy, utworzona z roślin i planktonu przy współudziale fauny bentosu (gytia detrytusowa)

– węglan wapnia (CaCO3) wtrącony z wody w drodze naturalnych procesów przemiany (gytia wapienna)

– drobne piaszczyste iły i krzemionka SiO2 (gytia ilasta)

W zależności od lokalnych warunków geologicznych, niektóre gytie zawierają znaczące ilości: sodu, potasu, żelaza, manganu, glinu, chlorków czy siarczanów a także związków organicznych – kwasów humusowych, celulozy, białek, cukrów i innych.
W szerszym zakresie wykorzystywane były dotąd gytie wapienne – do celów rolniczych (wapnowanie gleb) a także w przemyśle chemicznym czy budownictwie. Występowanie gytii pod zasobami torfów leczniczych, w warunkach ich pełnej izolacji od zanieczyszczeń zewnętrznych było inspiracją do oceny przydatności tego surowca również do celów leczniczych lub kosmetycznych.

Gytie mogą być dobrym podłożem do wzbogacenia ich w ekstrakty roślinne, wody mineralne lub lecznicze w celu intensyfikacji oddziaływania nałożonej na skórę masy lub utrwalenia właściwości dodanych składników.

Opis: barwy szaro- zielonej, dominują części mineralne w tym związki krzemu, głównie krzemionka. Zawartość tego składnika powoduje zdolność chłonięcia wody.

Właściwości te wskazują możliwość wykorzystania surowca w kosmetyce w tym jako nośnika substancji aktywnych w kontakcie ze skórą – w formie środków kosmetycznych.

W skład glinki wchodzi bogactwo mikro- i makroelementów, które oddziałują leczniczo na skórę. Są to m.in.:
krzem – przyspiesza procesy gojenia, reguluje wydzielanie sebum;

magnez – działa przeciwstarzeniowo, zapobiega reakcjom alergicznym i rozwojowi stanów zapalnych;

wapń – stymuluje regenerację komórek, pozwala na utrzymanie napięcia skóry i jednocześnie nawilża ją;

selen – poprawia jędrność skóry, niweluje przebarwienia, wzmacnia ochronę przed promieniowaniem UV, działa przeciwgrzybicznie i przeciwbakteryjnie;

mangan – chroni przed działaniem wolnych rodników, niweluje napięcie skóry, dzięki czemu koryguje zmarszczki;

fosfor – wspomaga odnowę komórkową, utrzymuje właściwe pH skóry;

miedź – reguluje pracę gruczołów łojowych, dotlenia komórki skóry i uelastycznia ją;

żelazo – bierze udział w syntezie kolagenu, przyspiesza regenerację uszkodzonych komórek.

Właściwości:

Stosowana w przypadku:
– popękanej skóry,
– swędzenia,
– wysypek wskazujących na dolegliwości skóry lub stany takie jak egzema,
– zapalenia skóry,
– łuszczyca,
– trądzik,
– grzybica stóp,
– alergie skórne
Ponadto będąc delikatnym materiałem ściernym ma dodatkową zaletę działania jako środek złuszczający.
W połączeniu z gliceryną dodatkowo nawilża skórę, staje się miękka i bez podrażnień.

W wielu przypadkach osoby regularnie stosujące maski z glinki zauważyły znaczną poprawę stanu skóry już po 3 dniach stosowania, potwierdzone są również przypadki gdzie efekty były zauważalne już po 8 godzinach od zastosowania glinki.

Maseczka z gytii (glinki) posiada właściwości sorpcyjne, doskonale przygotowuję skórę do dalszych zabiegów kosmetycznych, pozwala pochłonąć skórze więcej składników odżywczych z środków kosmetycznych. Glinka ma właściwości antybakteryjne, dlatego szczególnie polecana jest posiadaczkom cer problematycznych. Maseczka z glinką matuje, wygładza cerę, działa antyseptycznie i zapobiega pojawianiu się niedoskonałości.

Przygotowanie:

Przygotowanie maseczki na bazie glinki jest dziecinnie proste. Ważne jednak, aby przestrzegać podstawowej zasady: do sporządzania maseczki nie używamy metalowych naczyń, sztućców, mieszadełek itp. Metal w kontakcie z glinką powoduje, że traci ona swoje lecznicze właściwości.

1. Do czystego naczynia wsyp porcję zielonej glinki (czubata łyżka stołowa powinna wystarczyć na pokrycie całej twarzy i szyi).
2. Dodaj niewielką ilość wody (najlepiej destylowanej lub butelkowanej) cały czas mieszając – tak, aby uzyskać konsystencję gęstej śmietany.
3. Palcami, za pomocą szpatułki lub pędzelka nałóż maseczkę na twarz i szyję (ew. dekolt).
4. Odczekaj 10-15 minut. Nie dopuszczaj do całkowitego zaschnięcia glinki – w tym celu co jakiś czas spryskuj ją wodą, np. termalną lub hydrolatem.
5. Zmyj maseczkę letnią wodą.

 

Działanie maseczki z glinką zieloną możesz nieco ulepszyć:

Do rozrobienia maseczki, zamiast zwykłej wody, użyj hydrolatu dopasowanego do potrzeb swojej skóry.
Do rozrobionej maseczki dodaj kilka kropel lekkiego olejku i dokładnie wymieszaj. Taki dodatek zapobiegnie szybkiemu wysychaniu maski i odżywi skórę. Jeśli jednak masz skórę ze skłonnością do zatkanych porów i niedoskonałości pamiętaj, aby wybrać olejek niekomadogenny – np. jojoba, lniany, olej z wiesiołka, z pestek malin, z czarnuszki. Unikaj za to oleju kokosowego, migdałowego, palmowego i oliwy z oliwek – są zbyt ciężkie dla tłustej skóry.

Jeśli masz cerę wrażliwą, zamiast stosować czystą glinkę zieloną, wymieszaj ją pół na pół z glinką białą i z takiej mieszanki zrób maseczkę. Zielona glinka ma najsilniejsze działanie i może wysuszać, biała natomiast ma właściwości łagodzące i obkurczające naczynia krwionośne. Przy czym także świetnie działa na cerę tłustą i trądzikową.

Koniczyna czerwona Trifolium pratense– pospolita roślinka o wszechstronnym działaniu leczniczym m.in. przeciwzapalnym.
Jest niewielką rośliną z rodziny motylkowatych, którą spotkamy na suchych terenach. Rośnie pospolicie na suchych trawnikach, boiskach sportowych, piaszczystych nieużytkach, przydrożach, miedzach, łąkach.
Koniczyna czerwona jest symbolem szczęścia. Jest rośliną wieloletnią. Jej fioletowo różowe kwiaty kwitną od czerwca do września. Łacińska nazwa trifolium oznacza roślinę o trzech liściach. Czterolistna koniczyna jest jest mutacją występującą u 1 na 100.000 roślin tego gatunku.
Surowcem leczniczym jest świeże lub suszone ziele zbierane wraz z kwiatostanem w okresie kwitnienia. Suszymy rozkładając cienką warstwą w temperaturze pokojowej w zaciemnionym miejscu. Posiada podobne właściwości do koniczyny polnej, łąkowej.
Wyrasta do 40 cm, ma kosmato owłosioną, rozgałęzioną łodygę z trzylistkowymi, lancetowatymi, ząbkowanymi liśćmi. Poznamy ją po mięciutkich, puszysto owłosionych kotkowatych kwiatostanach w kształcie walca. Przypominają wierzbowe bazie, stąd ludowe nazwy kotki, kądziołki Matki Boskiej, szare koćki, kocie nerki, kończywiec. Kończywiec jest rośliną jednoroczną, czasami dwuletnią. Kwitnie od maja do września. Na początku kwitnienia kwiatostany mają jasny szarobiały kolor, który z czasem zmienia barwę na różową lub czerwoną by we wrześniu przybrać ciemny brązowy odcień.

W medycynie ludowej koniczyna czerwona stosowano jako:
– środek moczopędny w schorzeniach nerek i zapaleniu pęcherza
– hamujący nadmierne krwawienia miesiączkowe
– uszczelniający i wzmacniający naczynia krwionośne
– wykrztuśny w zapaleniu oskrzeli, astmie
– odtruwający, przeciwobrzękowy, mlekopędny i uspokajający
– zewnętrznie w problemach skórnych jak trądzik czy łuszczyca

Koniczyna czerwona – zioło dla kobiet:
– zmniejsza objawy napięcia przedmiesiączkowego,
– reguluje miesiączki,
– znosi objawy menopauzy,
– leczy trądzik androgenny u kobiet
– w farmacji wykorzystuje się koniczynę jest do mieszanek odtruwających i regulujących hormony u kobiet
Ponadto koniczyna czerwona ma działanie:
– Przeciwzapalne, moczopędne i przeciwskurczowe
– wykrztuśnie, łagodzące zapalenie oskrzeli
– uspokajające i tonizujące
– koniczyna pobudza wątrobę i pęcherzyk żółciowy (co wpływa pozytywnie na trawienie),
– herbatka z kwiatów koniczyny zaostrza apetyt i łagodzi zaparcia

Koniczyna czerwona na objawy menopauzy
Roślina jest bogata w witaminy, aminokwasy i łatwo przyswajalne dla człowieka minerały i białko. Jednak ze względu na obecność fitoestrogenów o najsilniejszych właściwościach estrogenopodobnych jest nieoceniona w łagodzeniu objawów menopauzy . Są to izoflawonoidy: genisteina, daidzeina, formononetyny i biochaniny.

Związki bez prowadzenia do rozrostu tkanki macicznej (śluzówki macicy) zdolne są:
– powstrzymywać uderzenia gorąca, nadmierną potliwość i zaburzenia snu u kobiet w czasie menopauzy
– łagodzą nadmierną nerwowość i depresję,
– likwidują zawroty głowy, problemy z koncentracją,
– pomagają przy bólach stawów, głowy, zaburzeniach rytmu serca
– łagodzą suchość pochwy, ból przy stosunku, spadek libido
Wyciągi z koniczyny czerwonej mają przewagę nad preparatami sojowymi. Nie wykazują działania alergizującego i skutków ubocznych.
Są dowody , że koniczyna czerwona ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Izoflawony mają zdolność uelastyczniania, wzmacniania i udrażniania naczyń krwionośnych. Substancje te zapobiegają skutecznie zakrzepicy.

Herbatka na objawy menopauzy
3 łyżeczki suszonych kwiatów zaparzać pod przykryciem w szklance wrzątku 20 minut.
Pić trzy szklanki dziennie. Panie, które stosują twierdzą że jest skuteczniejsza niż HTZ.

Mieszanka na upławy
3 łyżeczki mieszanki suszonych kwiatów koniczyny i pokrzywy w równych proporcjach zaparzać w szklance wrzątku 30 minut.
Do bogatszej wersji mieszanki można użyć po 1 łyżce koniczyny, pokrzywy, kaliny (kora, kwiat lub liść) i po 2 łyżki nagietka i czarnej malwy.
2 łyżki mieszanki zalać szklanką wrzątku i zaparzać 30 minut pod przykryciem.Pić 3 szklanki dziennie.

Wodne wyciągi z koniczyny działają także korzystnie na skórę. Podnoszą elastyczność i wilgotność skóry, ujędrniają skórę i rozjaśniają optycznie cerę. Hamują nadmierny łojotok i rogowacenie skóry.

Syrop na kaszel
4 szklanki kwiatów koniczyny
3 szklanki cukru
1 cytryna
2,5 szklanki wody
Kwiaty oczyścić z zanieczyszczeń i insektów, nie myć. Wrzucić do garnka, zalać wrzątkiem. Gotować 2 minuty, dodać pokrojoną cytrynę, odstawić pod przykryciem na 24 godziny. Przecedzić, dodać cukier, gotować na wolnym ogniu aż zgęstnieje. Przelać do słoiczków, przechowywać w lodówce. Przy kaszlu, przeziębieniu, bólu gardła dodawać do herbaty 2-3 łyżeczki syropu.

Tradycyjna medycyna chińska to ogromne dziedzictwo radzenia sobie człowieka z chorobami obecnymi w jego otoczeniu od tysięcy lat. Jak przy użyciu chińskiej medycyny naturalnej z koronawirusem walczą chińscy lekarze, dowiadujemy się z artykułu opublikowanego na jednym z kont o tematyce medycznej na platformie Wechat (chińskim odpowiedniku Facebooka). Tang Ying, dyrektor szpitala rejonowego w prowincji Henan, opowiada w nim, jakich leków używa, by chronić personel szpitala przed zarażeniem wirusem. Pracownicy administracji, którzy nie mieli do czynienia z zarażonymi, mają obowiązek pić roztwór z suszonego imbiru pomieszany z lukrecją, natomiast lekarze którzy pracują przy zakażonych, ponadto powinni aplikować sobie formułę na bazie cynamonu, tarczenia wirgińskiego, traganka. Wszystkie te specyfiki są niezwykle cenione w medycynie chińskiej, głównie ze względu na działanie przeciwzapalne i odstraszające wirusy. Spróbujmy sobie trochę przybliżyć wymienione składniki.

Czy imbir może pomóc zgodnie z naszą europejską tradycją medyczną? Przede wszystkim imbir rozgrzewa, wspomaga odporność, zwalcza infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe. Imbir stosowany jest na przeziębienie, na odchudzanie, na gardło i kaszel. Najważniejszy fakt w terapii antywirusowej jest to że zawiera ponad dziesięć składników o działaniu antywirusowym, dlatego od lat imbir stosowany jest jako jedna z domowych metod leczenia przeziębień, infekcji i dlatego na ten fakt zwracają lekarze z Chin.

Lukrecja działa przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie bo zawiera interferon, naturalny związek przeciwwirusowy obecny w organizmie człowieka. Glicyryzyna i kwas glicyryzynowy zawarty w korzeniu lukrecji aktywują go, co prowadzi do wytworzenia istotnych właściwości przeciwwirusowych. Interferon wiąże się z powierzchnią komórek, stymulując syntezę białek wewnątrzkomórkowych, które z kolei blokują kod DNA wirusa. Następstwem tego jest również aktywacja makrofagów, które biorą udział w odpowiedzi immunologicznej organizmu.

Cynamon używany jest w wielu kulturach jako środek na infekcje i wirusy. Chroni przed bakteriami układu pokarmowego i tymi, które powodują grypę. Ze względu na swoje przeciwgrzybicze, antybakteryjne, antywirusowe oraz antyseptyczne właściwości, cynamon skutecznie leczy zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne infekcje. Po stwierdzeniu zakażenia ważnym jest fakt że cynamon może również pomóc w usuwaniu zanieczyszczeń krwi.

Badania kliniczne udowodniły, że traganek zwiększa produkcję immunoglobulin (przeciwciała odgrywające zasadniczą rolę w ochronie organizmu przed wirusami, bakteriami i pasożytami) i limfocytów T (komórki odpowiedzialne za niszczenie komórek nowotworowych i zainfekowanych przez drobnoustroje). Stymuluje makrofagi – komórki zaangażowane w eliminację wirusów, bakterii, grzybów i fragmentów uszkodzonych komórek. Pobudza do aktywności komórki LAK które odgrywają największą rolę w zwalczaniu nowotworów i komórki NK (Natural Killers), których rolą jest rozpoznanie i zniszczenie nieprawidłowych, bądź zainfekowanych komórek. Targanek wpływa również na podniesienie poziomu cytokin – przekaźników chemicznych biorących udział w odpowiedzi odpornościowej. Za przyczyną traganka w organizmie zwiększa się wydzielanie interferonu – białka produkowanego i uwalnianego przez komórki w odpowiedzi na obecność patogenów wewnątrz ustroju. Wzmocnienie i pomnożenie populacji kluczowych elementów układu odpornościowego w naturalny sposób stymuluje własne siły obronne organizmu, poprawia zdolność do niszczenia patogenów i skutecznie zabezpiecza przed chorobami.

Chciałabym bliżej przedstawić Wam zastosowanie 3 różnych ziół a konkretnie ich kwiatów tj. rumianku pospolitego, koniczyny czerwonej oraz pysznogłówki znanej z innych nazw: monarda, bergamotka.

 

Pierwszy z nich – Rumianek pospolity łac. Matricaria chamomilla

Gatunek rośliny z rodziny astrowatych. W stanie dzikim występuje w Europie po 63° 45’N oraz na terenie Uralu, Kaukazu, Azji Mniejszej, Iranu, Afganistanu i Indii. Zawleczony do Ameryki Północnej i Australii. W Polsce pospolity, uprawiany także jako roślina lecznicza.Roślina jednoroczna. Dziko występuje na polach, przydrożach i siedliskach ruderalnych. Roślina długiego dnia, światłolubna. W uprawach rolnych jest chwastem. Wymagania glebowe minimalne. Dobrze plonuje zarówno na glebach piaszczystych jak i gliniastych.

Działanie
W medycynie i kosmetyce używa się olejku. Najczęściej jest stosowany doustnie jako środek przeciwzapalny i przeciwskurczowy układu pokarmowego, ma też działanie przeciwalergiczne. Użyty zewnętrznie przeciwdziała stanom zapalnym skóry. Stosowany wewnętrznie w nieżycie jelit i żołądka, zewnętrznie na owrzodzenia skóry, hemoroidy, rumień, oparzenia słoneczne i termiczne I i II stopnia.

Na co pomoże nam rumianek?

Podrażnienia na skórze

Rumianek dzięki swym właściwościom pomaga przy wielu dolegliwościach skórnych. Stosowanie rumianku zalecane jest przy zmianach trądzikowych, łagodzeniu podrażnień, a także do zmian skórnych powstałych przez grzybice. Rumianek też poradzi sobie z oparzeniami słonecznymi, świądem skóry i przy owrzodzeniach.

Zapalenie spojówek

Ze względu na działanie przeciwzapalne i ściągające, rumianek jest polecany do przemywania oczu i przygotowanie kompresów przy zapaleniu spojówek, a także przy innych podrażnieniach oka.

Infekcje jamy ustnej i gardła

Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne dobrze działają na błonę śluzową jamy ustnej. Dlatego ziele rumianku jest szczególnie polecane przy zakażeniach grzybiczych jamy ustnej, infekcjach gardła oraz przy stanach zapalnych dziąseł.

Problemy trawienne

Rumianek jest polecany na wszelkiego rodzaju problemu z układem pokarmowym. Właściwości rumianku hamują rozwój stanów zapalnych i dodatkowo rozkurczają mięśnie gładkie jelit i przewodów żółciowych. Ziele rumianku poprawia przepływ żółci, dobrze działa na błonę śluzową żołądka i korzystnie wpływa na wątrobę. Szczególnie jest polecany przy chorobie wrzodowej i nadkwaśności żołądka.

Kolka niemowlęca

Napar z rumianku ma działanie rozkurczowe i pomaga złagodzić objawy kolki niemowlęcej. Dodatkowo ziele rumianku uspokaja małe dzieci i ułatwia im zaśnięcie. Kompres z rumianku warto też użyć przy zapaleniu spojówek u dzieci lub gdy ropieją oczy. Poleca się także naparem z rumianku przemywać dziąsła w trakcie ząbkowania. Dodatkowo ziele rumianku może pomóc małym dzieciom w trakcie przeziębienia – wystarczy, że przy łóżeczku zostawisz gorący napar z rumianku. Dziecko będzie go wdychać, a to pomoże udrożnić drogi oddechowe.

Problemy ze snem i nadmierny stres

Właściwości rumianku takie jak związki kumaryny pomagają zniwelować nerwy i zrelaksować organizm. Jeżeli masz problem z zaśnięciem – przygotuj sobie kąpiel z dodatkiem naparu z rumianku.

Trudno gojące się rany

Oprócz właściwości antybakteryjnych i przeciwzapalnych, rumianek pobudza przemianę materii w skórze, co w efekcie przyśpiesza gojenie się ran.

Ból brzucha

Herbatka z rumianku jest bardzo skutecznym środkiem na ból brzucha u dzieci oraz dorosłych, a także ma działanie wiatropędne. Właściwości rozkurczające rumianku i antyseptyczne pomagają także na problemy z pęcherzem moczowym oraz nerkami.

Zastosowanie w kosmetyce

Rumianek i jego właściwości swoje zastosowanie odnalazły także w kosmetyce. Jest składnikiem wielu kremów i serum, które łagodzą podrażnioną skórę. Ziele znajdziemy także w wielu kosmetykach przeznaczonych do zmian trądzikowych. Rumianek jest też jednym ze składników preparatów do pielęgnacji skóry głowy. Ziele polecane jest także na siwe włosy.
Zewnętrznie: na stany zapalne skóry, do kąpieli, świetnie tonizuje skórę twarzy.

Drugim wspomnianym zielem o swoich cudownych właściwościach jest:

Koniczyna czerwona (łąkowa) łac.  Trifolium pratense 

Gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Występuje w całej Europie, w środkowej Azji oraz północnej Afryce. Została naturalizowana i jest uprawiana także w Australii i obydwu Amerykach. W Polsce jest rośliną pospolitą. Zasiedla ona łąki kośne, przydroża, pola, jasne lasy, na żyznych glebach, miejsca trawiaste.

Wyciągi z kwiatów i ziela stosowane wewnętrznie mają na przykład bardzo pozytywne działanie na układ pokarmowy – regulują apetyt, trawienie i wypróżnianie. Pobudzają pracę wątroby i pęcherzyka żółciowego. Można je stosować przy niestrawności.

Koniczyna posiada działanie:

– antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie -dzięki dużej ilości flawonoidów i antocyjanów

– wspomagająco na układ krwionośny – wzmacnia naczynia krwionośne, tonizuje mięsień sercowy, obniża ciśnienie, zmniejsza poziom „złego” cholesterolu, tym samym chroni np. przed miażdżycą

– przeciw osteoporozie – podnosząc ilość estrogenów

– łagodząco w przypadku napięcia przedmiesiączkowego oraz przy zbyt obfitych krwawieniach menstruacyjnych

– przyspiesza gojenia ran dzięki zwiększaniu gęstości kolagenu w skórze

– wykrztuśnie w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych przede wszystkim w zapaleniu oskrzeli

– odkażająco – zabija bakterie, wirusy, grzyby

– wspierająco na układ nerwowy – uspokajająco, wyciszająco, lekko nasennie

Koniczyna czerwona na menopauzę

Koniczyna czerwona jest rośliną pospolicie rosnącą w naszym kraju, jednak bardzo długo była niedoceniana w kwestii właściwości leczniczych. Dopiero niedawno wzrosło zainteresowanie tą rośliną, jako surowcem łagodzącym objawy menopauzy, okazało się bowiem, że może ona stanowić alternatywę dla nasion soi. Zawarte w koniczynie czerwonej izoflawony posiadają podobną budowę do estrogenów, nazywane są także fitoestrogenami.

Roślina ta wpływa łagodząco na najbardziej uciążliwe objawy menopauzy, tj:

-zmniejsza uderzenia gorąca i nadmierną potliwość,
-działa lekko nasennie i wyciszająco,
-poprawia nastrój oraz koncentrację,
 -zmniejsza bóle stawów i głowy,
-przeciwdziała zaburzeniom rytmu serca, zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych
– przywraca odpowiednie nawilżenie pochwy i chroni przed spadkiem libido

Czerwona koniczyna przez większość, kojarzona jest głównie z terapią kobiet przechodzących menopauzę, okazuje się jednak, że może być bez jakichkolwiek obaw stosowana także przez mężczyzn.
Przede wszystkim wspomaga ona pracę układu sercowo-naczyniowego, zwiększa elastyczności ścian naczyń krwionośnych i obniża ciśnienia krwi, tym samym zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia chorób układu krążenia. Koniczyna czerwona może zapobiegać także rozwojowi osteoporozy u mężczyzn. Niezaprzeczalnym i potwierdzonym naukowo faktem jest, że panowie zapadają na tę chorobę znacznie rzadziej niż kobiety, nie oznacza to jednak, że ich ta kwestia nie dotyczy, zwłaszcza w starszym wieku.

Roślina ta może łagodzić także przebieg łysienia androgenowego u mężczyzn, a wszystko dzięki temu, że działa na receptory estrogenowe zlokalizowane w obrębie mieszków włosowych. I co chyba najbardziej istotne – fitoestrogeny mogą wspomagać terapię raka prostaty. Według badań, u mężczyzn po zabiegu usunięcia nowotworu prostaty, którzy przez 20 dni stosowali ekstrakt z czerwonej koniczyny w dawce 160 mg, wykazano wyższy stopień apoptozy komórek nowotworowych – apoptoza to mechanizm kontrolowanej śmierci komórki.

Przyjmowanie preparatów z koniczyną czerwoną  może zatem wpływać hamująco na tempo wzrostu nowotworu, a także może zmniejszać prawdopodobieństwo powstawania przerzutów. Czerwona koniczyna bardzo dobrze sprawdza się również jako preparat na trądzik, zarówno u młodzieży, jak i u osób dorosłych.

Ostatnim z surowców zielarskich jest nie wszystkim może jeszcze znana ze swych cennych właściwości leczniczych:

Pysznogłówka (Monarda)

Monarda  zwana w Polsce również pysznogłówką lub bergamotką to roślina wieloletnia, zwykle rosnąca do około 1,2 m wysokości. Rodzaj Monarda obejmuje 15 gatunków. U nas w Polsce popularne są dwa gatunki wieloletnie: pysznogłówka szkarłatna Monarda didima i deta M. fistulosa. Zielarze wysiewają jeszcze jednoroczną, aromatyczną pysznogłówkę cytrynową M. citriodora. Liście przy roztarciu są pachnące. Kwiaty zasobne w antocyjany i flawonoidy. 

Podobnie jak w przypadku innych członków rodziny mięty, ma kwadratowe łodygi i przeciwległe liście. Kolor kwiatów jest najłatwiejszym sposobem odróżnienia różnych odmian, ponieważ kwiaty Monardy fistulosa są jasnofioletowe lub ciemnofioletowe. Kwiaty mają również nietypowy kształt i są określona jako „kwiaty fajerwerków”.

Roślinę często nazywana się w Ameryce „ końską miętą” lub  „dzikim oregano” nie bez powodu. Ma bardzo podobne cechy i jest tak samo intensywna jak oregano. Można znaleźć roślinę w ogrodach w USA, Kanadzie, Europie ale także rośnie dziko w Ameryce Północnej. Jest to jedna z podstawowych roślin leczniczych pochodzących z Ameryki Północnej i była używana przez wiele różnych plemion indiańskich jak plemiona: Blackfoot, Ojibwa, Winnebago, Hopi i Cherokee.

Właściwości lecznicze

Jako członek rodziny mięty, Monarda jest podobna do roślin takich jak mięta pieprzowa, tymianek i lawenda. Rośliny te mają właściwości antybakteryjne, uspokajające, przeciwzapalne i były tradycyjnie stosowane w zakażeniach, zaburzeniach trawienia i szeregu innych dolegliwości. Podaje się, że jest to „emmanogog” co oznacza że używano jej do opóźnienia miesiączki i przeniesienia krążenia do układu rozrodczego (co jest pomocne w łagodzeniu bolesnych skurczów z miesiączkami). Z tego powodu nie należy stosować Monardy w czasie ciąży jako herbaty lub nalewki, ale nadal można ją spożywać jako pożywienie.

Monarda może być cudowną rośliną w twojej apteczce. Jest wystarczająco ciekawa w zapachu i smaku aby można ją było wykorzystać w kolekcji przypraw, ale ma także składniki wystarczająco silne, aby zwalczać trudne infekcje.

Herbata może być używana do odświeżania oddechu, ale była również tradycyjnie stosowana do zwalczania infekcji w jamie ustnej i dziąsłach.
Może to być dobry lek na codzienne zaburzenia:

– żołądkowe,

– gazowe i nudności, ale także na ostre kłopoty przeciw biegunce, wymiotom, infekcjom oddechowym i była stosowana nawet przeciwko cholerze.

Monarda działa także żółciopędnie. Hamuje rozwój bakterii i grzybów.

Jest również stymulującym środkiem dyfuzyjnym, co oznacza, że schładza organizm od środka, i wprowadza krążenie na powierzchnię lub obrzeże ciała, na skórę. Powoduje to przemieszczanie  nadmiernego ciepła na powierzchnię skóry i pocenie się organizmu, a to jest reakcja, która może być bardzo skuteczna w czasie gorączki i dreszczy. Jest to zazwyczaj typowe dla gorączki w połączeniu z chłodną, lepką skórą.

Monarda może być stosowana w sezonie zimowym, grypowym na różne sposoby. Wlewa się ją do miodu na ból gardła, używa do herbat w celu zwalczania infekcji i łagodzenia gorączki lub wdycha w postaci pary w celu rozluźnienia flegmy i zlikwidowania zatorów w drogach oddechowych

Zewnętrznie stosowana jako okład, moczenie lub jako maść na oparzenia, zadrapania lub wysypki. Ma działanie również ściągające, co oznacza, że może pomóc zatrzymać krwawienie przez kurczenie się otaczających tkanek i naczyń krwionośnych.

 

Przygotowanie i aplikowanie.

Pysznogłówka w ziołolecznictwie jest skuteczna w większych stężeniach i dawkach. Napar należy przyjmować w dawce 300-400 ml dziennie, małymi porcjami.

Monarda może być używana w wielu formach:  jako nalewka, herbata, ocet, syrop lub dodana do przepisu na obiad. Uważa się że najlepiej jest komponować ją ze słodkim majerankiem w celach kulinarnych. Roślina ta może być używana zarówno jako świeża, jak i suszona. Podczas przygotowywania herbaty należy zaparzać susz rośliny przez 10-20 minut.

Karwakrol zawarty w monardzie  według austriackich naukowców chroni acetylocholinę przed rozpadem. Jest ważna w sprawnym działaniu układu nerwowego. Acetylocholina jest związkiem chemicznym w mózgu. Odgrywa istotną rolę w procesach pojmowania i rozumowania jako neuroprzekaźnik. Stwierdzono, iż osoby mające chorobę Alzheimera, mają deficyt acetylocholiny. Jednak niewątpliwie profilaktycznie chroniąc acetylocholinę w mózgu, przyczyniamy się do spowolnienia choroby lub jej zapobiegamy jej.

Pysznogłówki zawierają sporo tymolu, który jest środkiem antyseptycznym. Dlatego amerykańscy dentyści cenią pysznogłówkę, tak jak nasi stomatolodzy szałwię, tarczycę bajkalską czy rumianek. Pysznogłówka dęta zawiera geraniol który jest związkiem chemicznym zapobiegającym próchnicy. Spośród flawonoidów warto wymienić apigeninę (rozszerza naczynia krwionośne), isorhoifolinę, akacetynę, linarynę. Kwasy fenolowe reprezentowane są przez kwas chlorogenowy, rozmarynowy i kawowy. W wyniku działania wolnych rodników w organizmie, następuje osłabienie struktury kolagenu. Kolagen traci wówczas rozpuszczalność w wodzie i sprężystość, co prowadzi do powstawania zmarszczek. Zapobiegawczo podaje się większe ilości przeciwutleniaczy – antyoksydantów. Pochodne kwasu kawowego również działają antyutleniająco. Skutecznie wiążą wolne rodniki tlenowe, przez co hamują przebieg reakcji wolnorodnikowych, chroniąc kolagen przed degradacją, zapobiegną procesowi degeneracji i starzenia się komórek.

 

Środki ostrożności

Ze względu na charakterystykę działania na układ krwionośny roślinę tę nie powinny zażywać kobiety w ciąży.

Więcej informacji o pysznogłówce przeczytacie w wcześniejszym oddzielnym wpisie poświęconym tylko pysznogłówce.

 

3 radzaje ziół, każde z nich osobno daje wiele możliwości do zastosowania na różne dolegliwości i schorzenia.
Można  również użyć je w połączeniu, mieszanka 3 kwiatów ma niezwykły smak i aromat, odpręża, relaksuje ponadto uspokaja, działa przeciwzapalnie, na choroby górnych dróg oddechowych, również na choroby wrzodowe i bóle głowy.
Świetnie sprawdzi się jako dodatek do kąpieli- poprawi jędrność i elastyczność skóry, złagodzi stany zapalne, podrażnienia i wypryski.

Zapraszamy do wypróbowania. Pojedyncze zioła oraz gotową mieszankę 3 ziół dostępne na naszej stronie najzdrowsze.pl

 

Sok zaprawiany cukrem zalecany był na żółtaczkę, astmę, gruźlicę i kolki. W leczeniu zaburzeń nefrologicznych (m.in. kolki nerkowej i krwiomoczu) stosował ją Mikołaj Kopernik, opierając się głównie na pracach Awicenny. W lecznictwie ludowym biczowanie pokrzywami praktykowano w stanach reumatycznych, przy czym czyniono tak już co najmniej od starożytności. Rzymianie zwali taki zabieg utricatio i przypisywali mu niezwykłą skuteczność, także np. przy leczeniu cholery. Według Krzysztofa Kluka podobnym sposobem postępowali sobie u płci męskiej do sprawy małżeńskiej niesposobności. Pokrzywa wykorzystywana była w lecznictwie ludowym w Polsce także przy schorzeniach skóry, pielęgnacji włosów i łupieżu, astmie i kaszlu, rzadziej przy chorobach kobiecych, chorobach przewodu pokarmowego i krwionośnego oraz przy przeziębieniach. Suszone ziele palono jak papierosy przy astmie, kaszlu i bólach zębów. W Rosji i w Afryce pokrzywa była stosowana także przy obrzękach, biegunce i robaczycy. Po rozprzestrzenieniu na świecie pokrzywa szybko w różnych obszarach trafiła w szerokim zakresie do użytku w lecznictwie ludowym (np. w Ameryce Południowej i Środkowej).

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – gatunek rośliny z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae). Występuje w stanie dzikim w Europie, Azji, Afryce Północnej, Ameryce Północnej, a zawleczona została także na inne obszary i kontynenty. Rośnie w wilgotnych lasach i zaroślach oraz bardzo często, jako gatunek synantropijny, na żyznych siedliskach ruderalnych.

Pokrzywa zwyczajna jest użytkowana na wiele sposobów – jest rośliną leczniczą i kosmetyczną, jadalną i paszową, dostarcza także włókien, barwnika i jest użytkowana w ogrodnictwie. Pokrzywa odgrywa też rolę w ludzkiej kulturze duchowej. Z powodu obecności kłująco-parzących włosków powoduje bolesne podrażnienia skóry ludzi i zwierząt.
Zastosowanie:
Pokrzywa jest rośliną od dawna wszechstronnie użytkowaną, przy czym wśród roślin użytkowych należy do najbardziej niedocenianych. O jej właściwościach leczniczych pisali już w starożytności m.in. Hipokrates, Skryboniusz Largus, Pedanios Dioskurydes i Pliniusz Starszy. W średniowieczu chwalili jej właściwości Hildegarda z Bingen oraz Paracelsus. Albert Wielki opisywał jej zastosowanie przędzalnicze. Hieronim Bock w XVI wieku wskazywał ją jako jedną z najważniejszych roślin użytkowych o wielostronnych zastosowaniach. W XIX wieku roślina została zapomniana i traktowana tylko jako pokarm dla ubogich. Wracała do łask jednak w czasach kryzysu (np. podczas wojen światowych). W końcu XX wieku wraz z rozwojem wiedzy o jej właściwościach leczniczych, kosmetycznych, żywieniowych oraz wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na naturalne produkty – pokrzywa zyskała ponownie na znaczeniu i popularności.

Roślina ma długą tradycję zastosowań leczniczych. Autorzy starożytni (np. Pedanios Dioskurydes i Pliniusz Starszy) wskazywali m.in. na jej zdolność do tamowania krwotoków, uznawali za afrodyzjak, remedium na zatrucia i oparzenia. Sok zaprawiany cukrem zalecany był na żółtaczkę, astmę, gruźlicę i kolki. W leczeniu zaburzeń nefrologicznych (m.in. kolki nerkowej i krwiomoczu) stosował ją Mikołaj Kopernik, opierając się głównie na pracach Awicenny. W lecznictwie ludowym biczowanie pokrzywami praktykowano w stanach reumatycznych, przy czym czyniono tak już co najmniej od starożytności. Rzymianie zwali taki zabieg utricatio i przypisywali mu niezwykłą skuteczność, także np. przy leczeniu cholery. Według Krzysztofa Kluka podobnym sposobem postępowali sobie u płci męskiej do sprawy małżeńskiej niesposobności. Pokrzywa wykorzystywana była w lecznictwie ludowym w Polsce także przy schorzeniach skóry, pielęgnacji włosów i łupieżu, astmie i kaszlu, rzadziej przy chorobach kobiecych, chorobach przewodu pokarmowego i krwionośnego oraz przy przeziębieniach. Suszone ziele palono jak papierosy przy astmie, kaszlu i bólach zębów. W Rosji i w Afryce pokrzywa była stosowana także przy obrzękach, biegunce i robaczycy. Po rozprzestrzenieniu na świecie pokrzywa szybko w różnych obszarach trafiła w szerokim zakresie do użytku w lecznictwie ludowym (np. w Ameryce Południowej i Środkowej).
Surowiec zielarski
Liść pokrzywy (Folium Urticae), ziele pokrzywy (Herba Utricae dioicae), korzeń pokrzywy z rozłogami (Radix Urticae), nasiona pokrzywy (Semen Utricae dioicae). W zielarstwie surowca dostarczają dwa równocenne gatunki: pokrzywa zwyczajna i pokrzywa żegawka. Suszone liście są barwy od ciemnozielonej po brunatnawozielone na górnej powierzchni, jaśniejsze na dolnej. Blaszka liściowa jest silnie pokurczona, jajowata do podługowatej, o długości do 10 cm i szerokości do 5 cm z grubo piłkowanym brzegiem i sercowatą bądź zaokrągloną nasadą. Widoczne jest siatkowate unerwienie wyraźnie uwypuklone na dolnej powierzchni. Wysuszone liście mają charakterystyczny zapach oraz nieco gorzki, słonawy smak.

Pokrzywa to bogate źródło witamin w tym wit. z grupy: A, B, C oraz K, zawiera naturalne barwniki tj. beta-karoten. Zawiera w swoim składzie cenne dawki soli mineralnych, histaminy, lipidów.
Dodatkowo jest źródłem: wapnia, potasu, żelaza sodu, magnezu i fosforu.
Posiada również serotoninę odpowiedzialną za podniesienie i utrzymanie dobrego nastroju 🙂

Właściwości pokrzywy:
– oczyszcza krew z toksyn,
– zwiększa poziom hemoglobiny i wzmacnia organizm,
– dostarcza sole mineralne, mikro- i makroelementy,
– usprawnia przemianę i wchłanianie substancji odżywczych z pokarmu,
– poprawia wygląd skóry, włosów i paznokci,
– pobudza układ krwiotoczny – skuteczne uzupełnienie leczeni anemii oraz chronicznego zmęczenia,
– ma zastosowanie w biegunkach, zaburzeniach trawiennych,
– obniża poziom cukru we krwi,
– leczenie żylaków odbytu, awitaminozy, anemii,
– zmniejsza bóle reumatyczne dzięki swym parzącym właściwościom rozgrzewając za tym mięśnie i stawy.
Ponadto działa moczopędnie, przeciwbiegunkowo, jest pomocna w zapaleniu i nieżytach dróg moczowych oraz w kamicy nerkowej, pęcherzowej. Działa również antyalergicznie.

Dlaczego warto pić sok z pokrzywy:
– wzmacnia odporność,
– oczyszcza i detoksykuje organizm,
– podnosi poziom żelaza,
– poprawia wygląd skóry, włosów i paznokci,
– niweluje wolne rodniki,
– obniża poziom stresu oksydacyjnego,
– niweluje poziom „złego” cholesterolu,
– zmniejsza ryzyko wystąpienia raka prostaty,
– poprawia pracę wątroby, trzustki,
– zmniejsza objawy kamicy nerkowej,
– pomaga usunąć zmiany skórne ( trądzik młodzieńczy),
– chroni przed powstawaniem skrzepów,
– idealna w stanach niedożywienia,
– wspiera męski układ moczowo- płciowy,
– zwiększa ilość estrogenu oraz działa na układ moczowo-płciowy u kobiet,
– zapobiega osteoporozie,
– leczy wrzody,
– redukuje insulinooporność i cukrzycę typu 2,
– leczy infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze,
– zapobiega hiperlipidemii,
– reguluje nadciśnienie

Wniosek nasuwa się sam – korzystajmy z dóbr jakie dała nam natura..

„Wszystkie łąki i pastwiska, wszystkie góry i pagórki są aptekami” – Paracelsus

Jak powinny działać zioła na odchudzanie?
Powinny one przyspieszać przemianę materii, spalać tłuszcz. Zioła, które przyspieszają metabolizm charakteryzują się działaniem moczopędnym i napotnym.

Poniżej opis 9 ziół pomocnych przy odchudzaniu:

1. Mięta pieprzowa

Pierwszym z tych ziół jest mięta pieprzowa. Wyciąg z tej rośliny zwiększa wydzielanie soku żołądkowego oraz żółci w wątrobie, poprawia trawienie i przeciwdziała wzdęciom. Miętę pieprzową stosuje się między innymi przy bólach brzucha, nieżycie przewodu pokarmowego, kolce jelitowej i lekkiej niewydolności wątroby. Mięta wykazuje także inne właściwości prozdrowotne. Działa antyseptycznie i przeciwskurczowo oraz pobudza układ nerwowy.

2. Krwawnik pospolity

Krwawnik pospolity wspomaga procesy trawienne, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i sprawia, że składniki pokarmowe są lepiej przyswajane. Krwawnik jest także doskonałym środkiem dezynfekującym i przeciwzapalnym. Nie można jednak używać go w nadmiernych ilościach. Zaleca się picie 1-2 szklanek naparu, przygotowanego z jednej łyżki krwawnika. W przypadku tego ziela należy zachować ostrożność także ze względu na fakt, iż u osób uczulonych może powodować reakcję alergiczną w formie wysypki.

3. Lubczyk lekarski

W redukcji tkanki tłuszczowej może pomóc także lubczyk lekarski. Wyciągi z tej rośliny wspomagają pracę układu trawiennego i zapobiegają nadmiernej fermentacji jelitowej. Co więcej, lubczyk lekarski łagodzi niestrawność, wzdęcia oraz bóle brzucha. Jest stosowany również przy chorobach dróg moczowych, niewydolności nerek oraz górnych dróg oddechowych.

4. Szałwia lekarska

Szałwia lekarska to kolejne zioło, które zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i reguluje pracę jelit. Jest często wykorzystywana przy nieżytach przewodu pokarmowego, ponieważ zawarte w niej substancje ograniczają wzrost saprofitycznej flory bakteryjnej, zapobiegają nadmiernej fermentacji, zwiększają wydzielanie żółci oraz przeciwdziałają bolesnym wzdęciom, będącym skutkiem skurczów jelit i gromadzenia się gazów. Dodatkowo szałwia wykazuje właściwości ściągające i antyseptyczne. Jest wykorzystywana przy ranach i owrzodzeniach skóry, bólach zębów, anemii, astmie, zaburzeniach miesiączkowania i zapaleniu oskrzeli. Szałwii nie powinny jednak stosować osoby z ostrym nieżytem żołądka oraz ludzie chorujący na nowotwory, które są pobudzane przez hormony estrogenne.

5. Skrzyp polny

Skrzyp polny wykorzystywany jest przede wszystkim jako ziele poprawiające kondycję włosów oraz łagodny środek moczopędny. Jednak ta roślina zwiera także krzemionkę, która jest substancją wspomagającą przemianę materii. Skrzypu polnego nie powinny stosować osoby, u których zdiagnozowano ciężką niewydolność serca albo nerek. Należy też mieć na uwadze fakt, że skrzyp zawiera antywitaminę B1, tak więc długotrwałe stosowanie go może doprowadzić do niedoboru tiaminy.

6. Mniszek lekarski

Mniszek lekarski, zwany także pospolitym, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego oraz wspomaga trawienie pokarmów. Ułatwia przepływ żółci do dwunastnicy i ogranicza stany skurczowe w przewodach żółciowych. Posiada także inne właściwości prozdrowotne, dlatego jest stosowany przy anemii, kamicy nerkowej, paradontozie, reumatyzmie, czyrakach i niewydolności wątroby.

7. Morwa biała

Drzewo liściaste pochodzące z Chin. Udowodniono, że alkaloidy w niej zawarte obniżają poziom cukru oraz insuliny we krwi. Taki efekt wywołany jest spożyciem naparu z około 1 g liści morwy. Morwa może być więc stosowana u osób chorujących na cukrzycę lub stan przedcukrzycowy (jeśli przyjmujesz leki przeciwcukrzycowe pamiętaj, aby stosowanie morwy białej zawsze skonsultować z lekarzem diabetologiem). Morwa może również pomagać z radzeniu sobie z niepohamowanym apetytem na słodycze, który może powodować ich nadmierne spożycie i w konsekwencji wzrost masy ciała. Dodatkowo, morwa wykazuje działanie antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe, a także obniżające poziom „złego” cholesterolu we krwi.

8. Pokrzywa zwyczajna

Pokrzywa posiada działanie moczopędne, przeciwzapalne, przeciwbólowe, obniżające ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. Badania wykazały również, że pokrzywa może być wykorzystywana pomocniczo w leczeniu cukrzycy poprzez zwiększone wydzielanie insuliny po podaniu ekstraktu z pokrzywy i jednoczesny spadek poziomu cukru we krwi. Napar sporządza się z 2 łyżek suszonych liści pokrzywy, zalewając szklanką wrzącej wody. Należy pić 2-3 razy dziennie.

 

9. Kwiat rumianku

Rumianek korzystnie wpływa na przewód pokarmowy, zwiększa produkcję żółci wspomagając pracę wątroby. Napar z rumianku wspomaga trawienie tłustych potraw, także zwalcza nadkwaśność żołądka.

 

Ziołami, które posiadają właściwości wspomagające odchudzanie są również łopian, anyż, bazylia, majeranek, rozmaryn, tymianek, imbir, kolendra oraz korzeń lukrecji.

Zioła dawniej..

Dawniej człowiek wyszczególnił grupę roślin o wyjątkowych właściwościach i zastosowaniach, określaną mianem ziół. Jest wśród nich szczególna grupa roślin aromatycznych. Swój niezwykły zapach zawdzięczają przede wszystkim olejkowi eterycznemu zawartemu w różnych częściach roślin. W powszechnym użyciu od wieków były użyciu rozmaite roślinne wonności oraz pachnidła, a niektóre ceniono nawet na równi z kamieniami szlachetnymi i drogimi tkaninami. Pachnidła stosowano często w postaci kadzideł, czyli wonnego dymu, a trzeba wiedzieć, że od łacińskiego „per fumum”, co oznacza „przez dym” pochodzi współczesna nazwa perfumy.

Olejki eteryczne..

Olejki eteryczne to pachnące, oleiste produkty roślinne. Zdolność do ich syntezy ma około 2000 gatunków roślin reprezentujących 295 rodzin botanicznych. Warto sobie uświadomić, że ich ilość emitowana do atmosfery przez florę lądową w ciągu roku jest ogromna bo szacowana na 360 mln ton. Zbiorniki są umiejscowione w różnych częściach rośliny: zielu, liściach, pąkach, kwiatach i kwiatostanach, płatkach, korzeniach i kłączach, korze, owocach, nasionach.

Do celów terapeutycznych stosuje się wyłącznie naturalne olejki uzyskane przez wyciskanie olejku z surowca i destylację z parą wodną. Pierwsza metoda polega na ręcznym lub mechanicznym wydobyciu olejku ze skórki owoców czyli tzw. tłoczeniu na zimno, w temperaturze otoczenia. Drugi sposób to destylacja z parą wodną, jest najbardziej rozpowszechnioną metodą otrzymywania olejków eterycznych. W przypadku surowców, które zawierają bardzo małe ilości olejku stosuje się ekstrakcję lotnymi lub nielotnymi rozpuszczalnikami oraz nawanianie (aromatyzowanie) polegające na pochłanianiu oparów olejku przez wybrane tłuszcze roślinne lub zwierzęce. Uzyskane w ten sposób olejki odznaczają się niezwykle subtelnym zapachem i są bardzo drogie, dlatego nie stosuje się ich powszechnie w aromaterapii.

Olejki eteryczne mają najczęściej w temperaturze pokojowej konsystencję płynną, rzadziej mazistą, wyjątkowo zestalającą się, jak olejek anyżowy. Zwykle są bezbarwne, lecz zdarzają się żółtawe, czasem brunatne, błękitne lub zielone. Wszystkie olejki eteryczne są aktywne biologicznie i silnie oddziałują na organizm ludzki zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej. Aromaterapia jest gałęzią medycyny naturalnej wykorzystującą moc naturalnych do wielu dolegliwości fizycznych i psychicznych. Polega na stosowaniu naturalnych olejków eterycznych do inhalacji, masażu, kąpieli, kompresów. Składniki olejku eterycznego przenikają przez drogi oddechowe oraz skórę i wdychane dostają się do układu krwionośnego a przenikające przez pory skóry docierają również do zakończeń nerwowych.

Trzeba pamiętać że wysoką jakość mają jedynie olejki naturalne, nierozcieńczone, bez rozpuszczalników, niefałszowane innymi tańszymi olejkami lub substancjami syntetycznymi.

Na całym świecie rośnie ponad 120 gatunków róż i wprost niepoliczona ilość ich odmian botanicznych i hodowlanych. W licznej rodzinie róż dziko rosnących i uprawianych dla ozdoby są też i takie, które mogą dostarczać nam wartościowych płatków z przeznaczeniem na lekarstwa, przetwory i kosmetyki. Oczywiście istnieją też gatunki tworzące mnóstwo dorodnych owoców wykorzystywanych zarówno w medycynie, jak i przetwórstwie które uznaje się za najzdrowsze na świecie. Stanowią wprost nieprzebraną skarbnicę witaminy C, a z uwagi na ich przydatność w leczeniu chorób cywilizacyjnych, można śmiało powiedzieć, że naprawdę potrafią przedłużyć człowiekowi życie.

Dla pozyskania owoców odmiany hodowlane róży pomarszczonej i jabłkowej uprawia się dziś chętnie na specjalnych plantacjach. Około 400 lat przed narodzeniem Chrystusa helleńska poetka Safona nie na darmo nazwała różę królową wszystkich kwiatów ziemi i dumą roślin. Jest to niezastąpiony lek na owrzodzenie żołądka i zgagę, lekarstwo na biegunkę, zatrucia pokarmowe i ból uszu, neutralizują wolne rodniki, usuwa afty, pasożyty u dzieci i goją rany, ułatwiają odkrztuszanie i łagodzą napady kaszlu, wzmagają twórcze myślenie, płatki róży dają krzepiący sen, koją ból głowy i wyciszają niepokój wewnętrzny, łagodzą objawy towarzyszące okresowi klimakterium, ulga dla chorych, zmęczonych oczu, lecznicze właściwości olejku różanego są wykorzystywane nie tylko w produkcji zdrowej żywności ale i do masażu i do kąpieli. Już wczasach starożytnego Rzymu i Egiptu dostrzegano walory kosmetyczne płatków różanych. Wyrabiany z nich olejek mieszano skrzętnie z tłuszczem zwierzęcym, by uzyskać specjalny balsam, którym namaszczano ciała władców, dam – w antycznym Rzymie patrycjuszek, muzyków, poetów i artystów. Zarówno wyciągi jak, jak i czysty olejek różany likwidują podrażnienia skóry, ujędrniają ją, odmładzają i pozostawiają na niej na długi czas ciekawą nutę zapachową. To właśnie z prawdziwego olejku różanego produkowane są od dawna w świecie najdroższe perfumy, np. Ambra, Chanel 5, Chat Noir, Jardins de Bagatelle Guerlain i inne.

Specjaliści w dziedzinie żywienia i farmacji donoszą, że w owocach róży może znajdować się nawet 130 dobroczynnych związków. Oprócz rekordowej zawartości witaminy C w owocach róż odkryto i inne witaminy: B1, B2, B3, E, K, P, kwas foliowy. Obfitują one również w cenne dla zdrowia karotenoidy, flawonoidy, proantocyjanidyny, antocyjany, pektyny, oraz fenolokwasy. Gromadzą jeszcze liczne kwasy organiczne, garbniki, cukry i glikozydy. Stanowią też źródło ważnych dla zdrowia minerałów np. potas, magnez, wapń, siarka, fosfor, cynk, żelazo, molibden, krzem i inne. W ostatnim czasie odkryto w nich galaktolipid, który wskazuje wysokie działanie przeciwzapalne. Nasiona róży potrafią nagromadzić ok 5% oleju różanego. W składzie tego oleju znajdujemy wieloninasycone kwasy tłuszczowe, a wśród nich sporo kwasu linolowego z grupy omega-6 i alfa-linolenowego z grupy omega-3.

Olejki eteryczne otrzymuje się ze świeżych lub wysuszonych surowców roślinnych zazwyczaj poprzez metodę destylacji z para wodną lub hydrodestylacji, niekiedy przez wyciskanie, dotyczy to jednak jedynie owoców cytrusowych. W celach przemysłowych używa się metod ekstrakcji rozpuszczalnikami organicznymi ale jest to już proces chemiczny. Olejki eteryczne są cieczami o wysokiej temperaturze wrzenia i charakteryzują się wysoką lotnością. Przechowywane dłużej zmieniają swoje zabarwienie i konsystencję. Wiedza o olejkach eterycznych dotarła do Europy ze świata arabskiego a za twórcę olejkarstwa uważa się arabskiego lekarza Awicennę żyjącego w latach 980 – 1037. Rozpoczynając sezon wiosenno-letni na naszych polach i leśnych łąkach możemy znaleźć królestwo polskich zapachów których często nie jesteśmy świadomi. A warto przypomnieć o kilku popularnych roślinach który mogą zmienić nasz świat naturalnych woni, które nie tylko intrygująco pachną ale i leczą.

Bardzo popularną rośliną olejkową jest rumianek pospolity (Chamomilla recutita). Jest to jednoroczna roślina z rodziny astrowatych, ceniony jako środek przeciwzapalny, rozkurczający, łagodzący bóle. Używano go od dawna do przemywania oczu i ran. Ma wysokie wymagania świetlne i występuje w wielu miejscach na otwartych przestrzeniach. Rumianek ma szerokie zastosowanie w kosmetyce. Służy do wyrobu kremów nawilżających i odżywczych, śmietanki rumiankowej, balsamów, lotionów, płynów do kąpieli, płukanek do włosów, maseczek do pielęgnacji cery, dezodorantów, pasty do zębów.

Często mylonym ziołem z rumiankiem jest złocień maruna (Chrysanthemum partenium). To również roślina z rodziny astrowatych, wymaga gleb żyznych, przepuszczalnych, bogatych w wapń, a także słonecznego stanowiska. Nie lubi wietrznych siedlisk. Liść maruny wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwmigrenowe związane z obecnością laktonów. Ma działanie również antyartretyczne i antyreumatyczne.

Arcydzięgiel litwor zwany anielskim zielem (Archangelica officinalis) to również roślina olejkowa. Jest byliną dwuletnią z rodziny selerowatych. Zazwyczaj jest to roślina występująca na górzystych terenach nad brzegami wód płynących. W lecznictwie wykorzystuje się głównie korzeń ale nać też ma te same właściwości. Dawniej stosowano arcydzięgiel w leczeniu dżumy, wrzodów, chorób płuc, reumatyzmie, zatruciach. Arcydzięgiel reguluje zaburzenia przewodu pokarmowego, działa rozkurczowo, uspokajająco, przeciwbakteryjnie, przeciwbólowo. Roślina ta poprawia łaknienie, zwiększa wydzielanie potu i moczu. Olejek stosuje się przy bólach korzonków, stawów, mięśniobólach, nerwobólach i jest wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym. W kuracji arcydzięglowej trzeba jednak uważać na światło słoneczne i jej działanie fotouczulające.